Niezłomni, Wyklęci, zapamiętani

Obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych są dobrą okazją do przypomnienia ciemnej karty historii Polski

Burmistrz Miasta Lubań wraz ze Starostą Powiatu Lubańskiego oraz Stowarzyszeniem Miłośników Górnych Łużyc zapraszają wszystkich mieszkańców i gości Lubania na patriotyczną uroczystość w 1 marca — Narodowym Dniu Pamięci Żołnierzy Wyklętych.
Jak co roku, spotykamy się na ul. Bankowej w Lubaniu pod numerem 9b, gdzie w latach 1945-48 pracował i mieszkał ppłk Anatol MŁOT Sawicki — żołnierz polski zamęczony przez komunistyczny aparat represji.

W programie uroczystości przewidziano:
• wartę honorową,
• apel poległych,
• odśpiewanie pieśni patriotycznych,
• złożenie kwiatów.

Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych ustanowiono świętem państwowym od 2011 roku. Symbolicznie przyjęto datę 1 marca ponieważ tego dnia w 1951 roku wykonany został wyrok śmierci na kierownictwie IV Komendy Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość” — jednej z czołowych organizacji zbrojnego podziemia antykomunistycznego. Święto jest obchodzone corocznie.

Żołnierze wyklęci lub żołnierze niezłomni, czyli polskie powojenne podziemie niepodległościowe i antykomunistyczne, to niepodległościowy ruch partyzancki. Od końca drugiej wojny światowej stawiali czynny opór podporządkowaniu Polski Związkowi Socjalistycznych Republik Radzieckich — państwu rządzonemu przez despotę i zbrodniarza Józefa Stalina, który był odpowiedzialny za wymordowanie i represje milionów Polaków. Żołnierze wyklęci toczyli nierówną walkę ze służbami bezpieczeństwa ZSRR i podporządkowanymi im służbami w Polsce. Zazwyczaj w bestialski sposób byli fizycznie eliminowani poprzez tortury, morderstwa sądowe oraz ciężkie więzienia.
Nazwy "wyklęci" i "niezłomni" wzięły się stąd, że przez cały okres komunistycznej Polski nie wolno było o nich pisać, mówić i nauczać (dlatego "wyklęci") oraz dlatego, iż pomimo świadomości straconej pozycji — nie poddali się i niezłomnie walczyli o wolną i niepodległą Polskę do końca — w przypadku wielu do definitywnego dla siebie, do śmierci.

Anatol Sawicki, który stał się lubańskim symbolem niezłomności, był artylerzystą Wojska Polskiego z czasów II Rzeczpospolitej, żołnierzem Armii Krajowej, NIE oraz Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość.
Po ponownym wkroczeniu Armii Czerwonej na terytorium Polski w 1944 nie zaprzestał walki. Będąc komendantem Okręgu Lwów organizacji wojskowej NIE w grudniu 1945 roku musiał uciekać przed aresztowaniem przez NKWD. Osiadł w Lubaniu, który wówczas, jak wiele miast przejętych właśnie po Niemcach Ziem Zachodnich, był w miarę bezpieczny. W mieście nad Kwisą zorganizował Eksterytorialny Okręg Lwowski Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość — kolejnej niezłomnej organizacji walczącej z radziecką okupacją Polski. Przez cały czas pobytu w Lubaniu działał przeciwko komunistycznym władzom Polski i ich moskiewskim mocodawcom. Wytropiony i aresztowany 16 marca 1948 przez funkcjonariuszy Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego i oficera NKWD został zamęczony we wrocławskim więzieniu.

Sylwetce ppłk Anatola MŁOTA Sawickiego został poświęcony film dokumentalny pt. "Ppłk Anatol Sawicki. Niezłomny z Lubania". Zagrali w nim m. in. członkowie Stowarzyszenia Miłośników Górnych Łużyc podtrzymujący pamięć o tej nietuzinkowej postaci. W rolę bohatera wcielił się prezes zarządu — Janusz Kulczyki.

Dokument można zobaczyć w kanale Telewizji Lubań na YouTube